Rzeczownik

Przykłady rzeczowników: das Auto, die Katze, der Tisch, die Blume, ein Buch, eine Tasche.
Co zauważamy: rzeczownik składa się z dwóch części rodzajnika(der, die, das lub ein, eine, ein) i rzeczownika pisanego dużą literą. Rodzajnik określa rodzaj on, ona ono przy czym może to być rodzaj określony np. der lub nie określony np. ein (kiedy używamy rodzajnika określonego/nie określonego omówimy później) Rzeczownik to wyraz określający nazwy rzeczy ludzi, zwierząt itp i zawsze w j. niemieckim jest pisany dużą literą.

Rzeczowniki występują w liczbie pojedynczej die Katze (kot) lub mnogiej die Katzen (koty)

Rzeczowniki odmienia się przez przypadki. W j. niemieckim jest 4 Przypadki

Nominativ (N)- Wer? Was? -Kto? Co?
Genitiv (G)Wessen? -Kogo? Czego?
Dativ (D)Wem? -Komu? Czemu?
Akkusativ (Akk)Was? Wen? -Kogo? Co?

Rodzajnik

RODZAJNIK NIEOKREŚLONY I JEGO ODMIANA

Rodzajnika nieokreślonego używamy:

• przed rzeczownikami, o których nic bliżej nie wiemy, o których mówi się pierwszy raz w danej chwili:
  - Hier ist ein Tisch. Der Tisch ist klein. (Singular)
  - Hier sind Tische. Die Tische sind klein. (Plural)
• przed rzeczownikami, będącymi w zdaniu orzecznikami:
  - Polen ist ein Land.
• przed rzeczownikami występującymi po es gibt:
  - In dieser Stadt gibt es ein Museum.
• często w porównaniach:
  - Er spricht wie ein Redner.

RODZAJNIK OKREŚLONY I JEGO ODMIANA

Rodzajnika określonego używamy:

• przed rzeczownikami oznaczającymi osobę lub rzecz znaną, o której była mowa w poprzednim zdaniu:
  - Hier ist ein Tisch. Der Tisch ist klein. (Singular)
  - Hier sind Tische. Die Tische sind klein. (Plural)
• przed rzeczownikami poprzedzonymi przymiotnikiem w stopniu najwyższym lub liczebnikiem porządkowym:
  - Wir gehen heute in den Park
• przed nazwami krajów i krain geograficznych w rodzaju męskim i żeńskim:
  - die Bundesrepublik Deutschland
• przed nazwami krajów i krain geograficznych występujących tylko w liczbie mnogiej:
  - die Niederlande
• przed nazwiskami, imionami, nazwami miast, państw, części świata, lecz tylko wówczas, jeśli występują z przydawką:
  - das sonnige Italien
• przed nazwami gór, rzek i mórz:
  - der Großglockner
• przed rzeczownikami uważanymi za jedyne w świecie:
  - die Sonne

OPUSZCZANIE RODZAJNIKA

Rodzjnika nie używa się w przypadku:

• przed imionami i nazwiskami osób oraz przed nazwami części świata, krajów i miast
  - Karl und Inge gehen ins Konzert.
  - Grichenland liegt in Europa.
• przy rzeczownikach materiałowych, bliżej nieokreślonych:
  - Ich esse Brot.
  - Er kauft Fleisch.
  - Dieser Ring ist aus Gold.
• po wyrazach określających ilość, miarę, ciężar:
  - 2 Glas Bier
  - 3 Liter Milch
  - 2 Paar Schuhe
• przy rzeczownikach z zaimkami:
  - meine Mutter
  - an diesem Tag
  - bei solchem Wetter
• przed rzeczownikami poprzedzonymi przysłówkiem viel, wenig
• przed rzeczownikami poprzedzonymi liczebnikiem głównym
• przed rzeczownikami oznaczającymi zawód, funkcję lub narodowość, jeżeli nie są bliżej określane
• po zaimkach wessen, dessen, deren

Odmian rzeczownika z rodzajnikiem określonym

Odmiana rzeczownika przez przypadki w języku niemieckim wygląda trochę inaczej niż w j.polskim gdyż głownie odmienia się rodzajnik a rzeczownik w odmianie słabej otrzymuje końcówkę -en a w mocnej w niektórych przypadkach -s lub -n

Poniżej zaprezentujemy przykładowe odmiany rzeczownika z rodzajnikiem określonym. Wyróżnia 2 grupy odmiany rzeczowników: mocne, słabe
1. Odmiana mocna - Do odmiany mocnej należy większość rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego.

2. Odmiana słaba - Według odmiany słabej odmieniają się:
- prawie wszystkie rzeczowniki rodzaju żeńskiego z wyjątkiem około 30 podlegających odmianie mocnej, między innymi: die Mutter, die Tochter, die Stadt, die Hand itd.
- rzeczowniki rodzaju męskiego kończące się na -e
- rzeczowniki rodzaju męskiego pochodzenia obcego o akcentowanych sylabach końcowych (najczęściej z końcówkami -ent, -ant, -at, -ist)

Czasownik

Czasownik jest częscią mowy określającą czynność lub stan. Czasowniki odmieniają się przez osoby, liczby, czasy, tryby, strony. W j. niemieckim czasowniki występują samodzielne lub jako złożone.

Czasowniki z końcówką-ento bezokolicziki tzn. robić, piasć, spać itd
np. schlafen, gehen, kochen, singen usw.

Chcąc odmienić czasownik przez osoby trzeba odciąć końcówkę od tematu i dodać odpowiednie dla konkkretnej osoby końcówki np:
machen (robić)= mach|-en
Liczba pojedyna

ich mach+e
du mach+st
er/sie/es mach+t

Liczba mnoga

wir mach+en
ihr mach+t
sie/Sie mach+en

W języku niemieckim nie można opuścić zaimka osobowego przed czasownikiem (ich lese - czytam, wir arbeiten - pracujemy). Zaimek osobowy Sie jest formą grzecznościową i oznacza: Pan, Pani, Państwo, Panowie

Czasowniki, których temat kończy się na -t, -d oraz na grupy spółgłoskowe, w których ostatnią głoską jest -m, -n otrzymują w 2 i 3 osobie liczby pojedynczej oraz w 2 osobie liczby mnogiej końcówki rozszerzone o głoskę e-.

L. poj	L. mnog
ich arbeite	wir arbeiten
du arbeitest	ihr arbeitet
er/sie/es arbeitet	sie/Sie arbeiten

Ważniejsze grupy czasowników:

1. Czasowniki posiłkowe

Są to czasowniki używane do trwożenia czasów. Najczęściej wyróżnia się 3 czasowniki: sein (być), haben (mieć), werden (stawć się).

Pers.	sein	haben	werden
Ich	bin	habe	werde
Du	bist	hast	wirst
Er,sie,es	ist	hat	wird
Wir	sind	haben	werden
Ihr	seid	habt	werdet
Sie	sind	haben	werden

Przykład:

Markus ist um 16 Uhr nach Hause gekommen.
Wir haben gestern unsere Tante besucht.

2. Czasowniki zwrotne:

Są to czasowniki typu: robi się, używa się, bierze się...

W j. niemieckim Czasowniki zwrotne łączą się z dopełnieniem zaimkowym w bierniku (Akkusativ) lub celowniku (Dativ). Dobór zaimka zwrotnego zależy od osoby i liczby podmiotu (odmiennie niż w języku polskim, w którym ten sam zaimek zwrotny "się" lub "sobie" odnosi się do wszystkich osób)

się (Akkusativ)	sobie (Dativ)
Ich kämme mich	Ich kämme mir das Haar
Du kämmst dich	Du kämmst dir das Haar
Er/sie/es kämmt sich	Er/sie/es kämmt sich das Haar
Wir kämmen uns	Wir kämmen uns das Harr
Ihr kämmt euch	Ihr kämmt euch das Haar
Sie kämmen sich	Sie kämmen sich das Haar

Przykłady kilku czasowników zwrotnych:
sich waschen (myć sie),
sich rasieren (golić sie),
sich setzen (siadać),
sich kämmen (czesać się),
sich fühlen (czuć się),
sich erholen (wypoczywać),
sich treffen (spotykać się),
sich verabschieden (pożegnać sie),
sich entschuldigen (usprawiedliwać się),
sich befinden (znajdować się),
sich vorstellen (przedstawić się),
sich beeailen (spieszyć się)

3. Czasowniki modalne:

W języku niemieckim występuje 6 czasowników modalnych. Czasowniki te występują zazwyczaj z bezokolicznikiem (bez zu) innego czasownika, tworząc razem z nim orzeczenie zdania. Bezokolicznik występuje na końcu zdania.

Podstawowe znaczenia czasowników modalnych:
• wollen - chcieć
• können - móc, umieć, potrafić
• müssen - musieć, mieć rozkaz, polecenie, obowiązek
• dürfen - mieć pozwolenie, uprawnienie
• sollen - mieć powinność, obowiązek moralny
• mögen - lubić (występuje najczęściej w trybie przypuszczającym "möchten" i wyraża życzenie w formie grzecznościowej)

Czasowniki modalne mogą również występować samodzielnie, jeśli z poprzedniego zdania wynika, o czym jest mowa:
o - Warum lernst du so viel? - Weil ich muss.
o - Ich helfe dir. Du kannst das nicht.

Pers.	dürfen	können	mögen	müssen	sollen	wollen
Ich	darf	kann	mag	muss	soll	will
Du
Er/sie/es
Wir
Ihr
Sie

3a. Czasy przeszłe czasowników modalnych

Dużą trudność w nauce sprawia uzycie czasowników modalnych w czasach przeszłych dlatego poniżej zaprezentowany zostanie schemat użycia i formy odmiany czasowników modalnych w czasach przeszłych:

Imperfekt (Präteritum)

Czasowniki modalne tworzą czas przeszły Imperfekt tak, jak czasowniki słabe, lecz bez przegłosu:

dürfen - durfte
können - konnte
mögen - mochte
müssen - musste
sollen - sollte
wollen - wollte

Przykładowy wzór odmiany:
ich konnte
du konntest
er/sie/es konnte
wir konnten
ihr konntet
sie/Sie konnten

o Er konnte mich nicht besuchen. (On nie mógł mnie odwiedzić.)
o Wir mussten den ganzen Tag lernen. (Musieliśmy się uczyć cały dzień.)

Przymiotnik

Przymiotniki oznaczają, własiwosci osób lub rzeczy.Przymiotniki odmieniają sie prrzez rodzaje, liczby, przypadki i do tego stopniują się.
Przymitnik w zadniu może być:
- przydawką np: das dicke Buch, die lange Straße, ein kleines Kind usw.
- orzecznikiem np: die Stadt ist groß, das Kleid ist schön usw.