Die Grammatik

[Rozmiar: 34885 bajtów]

Was ist uberhaupt die Grammatik?

Der Begriff Die Gramamtik kann heute unterschiedlich definiert werden:
- als Regelsystem, das einer Sprache zugrunde liegt.
- als Wissenschaft, die dieses Regelsystem beschreibt oder Regeln definiert.
- als Lehrbuch, in dem diese Regeln wiedergegeben werden (vgl. Duden-Grammatik, IDS-Grammatik usw.)

Das Regelsystem einer Sprache lässt sich beschreiben als endliche Menge von Lexemen oder Morphemen, die durch eine endliche Menge an Regeln in Relation zueinander gesetzt werden und so grammatische Ausdrücke generieren.

Das Gebiet der deutschen Grammatik

Das Gebiet der Grammatik umfasst mindestens die drei Kerngebiete:
- Lautlehre ( Phonologie)
- Formenlehre und Wortbildung (Morphologie)
- Satzbau (Syntax).

Hier werden wir uns die Wortarten beschaftigen.

[Rozmiar: 25424 bajtów]

Die Wortarten des Deutschen:

(Zur Zeit geht weiter auf Polnisch)

Rzeczownik


Przykłady rzeczowników: das Auto, die Katze, der Tisch, die Blume, ein Buch, eine Tasche.
Co zauważamy: rzeczownik składa się z dwóch części rodzajnika(der, die, das lub ein, eine, ein) i rzeczownika pisanego dużą literą. Rodzajnik określa rodzaj on, ona ono przy czym może to być rodzaj określony np. der lub nie określony np. ein (kiedy używamy rodzajnika określonego/nie określonego omówimy później) Rzeczownik to wyraz określający nazwy rzeczy ludzi, zwierząt itp i zawsze w j. niemieckim jest pisany dużą literą.

Rzeczowniki występują w liczbie pojedynczej die Katze (kot) lub mnogiej die Katzen (koty)

Rzeczowniki odmienia się przez przypadki. W j. niemieckim jest 4 Przypadki

Nominativ (N)- Wer? Was? - Kto? Co?
Genitiv (G) Wessen? - Kogo? Czego?
Dativ (D) Wem? - Komu? Czemu?
Akkusativ (Akk) Was? Wen? - Kogo? Co?


Rodzajnik


RODZAJNIK NIEOKREŚLONY I JEGO ODMIANA

Rodzajnika nieokreślonego używamy:

  • przed rzeczownikami, o których nic bliżej nie wiemy, o których mówi się pierwszy raz w danej chwili:
    - Hier ist ein Tisch. Der Tisch ist klein. (Singular)
    - Hier sind Tische. Die Tische sind klein. (Plural)
  • przed rzeczownikami, będącymi w zdaniu orzecznikami:
    - Polen ist ein Land.
  • przed rzeczownikami występującymi po es gibt:
    - In dieser Stadt gibt es ein Museum.
  • często w porównaniach:
    - Er spricht wie ein Redner.
Odmiana rodzajnika nie określonego przez przypadki:

M F N PL
N ein eine ein -
G eines einer eines -
D einem einer einem -
Akk einen eine ein -

RODZAJNIK OKREŚLONY I JEGO ODMIANA

Rodzajnika określonego używamy:

  • przed rzeczownikami oznaczającymi osobę lub rzecz znaną, o której była mowa w poprzednim zdaniu:
    - Hier ist ein Tisch. Der Tisch ist klein. (Singular)
    - Hier sind Tische. Die Tische sind klein. (Plural)
  • przed rzeczownikami poprzedzonymi przymiotnikiem w stopniu najwyższym lub liczebnikiem porządkowym:
    - Wir gehen heute in den Park
  • przed nazwami krajów i krain geograficznych w rodzaju męskim i żeńskim:
    - die Bundesrepublik Deutschland
  • przed nazwami krajów i krain geograficznych występujących tylko w liczbie mnogiej:
    - die Niederlande
  • przed nazwiskami, imionami, nazwami miast, państw, części świata, lecz tylko wówczas, jeśli występują z przydawką:
    - das sonnige Italien
  • przed nazwami gór, rzek i mórz:
    - der Großglockner
  • przed rzeczownikami uważanymi za jedyne w świecie:
    - die Sonne

Odmiana rodzajnika określonego przez przypadki:

M F N PL
N der die das die
G des der des der
D dem der dem den
Akk den die das die

OPUSZCZANIE RODZAJNIKA

Rodzjnika nie używa się w przypadku:

  • przed imionami i nazwiskami osób oraz przed nazwami części świata, krajów i miast
    - Karl und Inge gehen ins Konzert.
    - Grichenland liegt in Europa.
  • przy rzeczownikach materiałowych, bliżej nieokreślonych:
    - Ich esse Brot.
    - Er kauft Fleisch.
    - Dieser Ring ist aus Gold.
  • po wyrazach określających ilość, miarę, ciężar:
    - 2 Glas Bier
    - 3 Liter Milch
    - 2 Paar Schuhe
  • przy rzeczownikach z zaimkami:
    - meine Mutter
    - an diesem Tag
    - bei solchem Wetter
  • przed rzeczownikami poprzedzonymi przysłówkiem viel, wenig
  • przed rzeczownikami poprzedzonymi liczebnikiem głównym
  • przed rzeczownikami oznaczającymi zawód, funkcję lub narodowość, jeżeli nie są bliżej określane
  • po zaimkach wessen, dessen, deren


Odmian rzeczownika z rodzajnikiem określonym

Odmiana rzeczownika przez przypadki w języku niemieckim wygląda trochę inaczej niż w j.polskim gdyż głownie odmienia się rodzajnik a rzeczownik w odmianie słabej otrzymuje końcówkę -en a w mocnej w niektórych przypadkach -s lub -n

Poniżej zaprezentujemy przykładowe odmiany rzeczownika z rodzajnikiem określonym. Wyróżnia 2 grupy odmiany rzeczowników: mocne, słabe
1. Odmiana mocna - Do odmiany mocnej należy większość rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego.
Odmiana mocna rzeczowników:

M F N PL
N der Tisch die Stadt das Fenster die Jahre
G des Tisches der Stadt des Fensters der Jahre
D dem Tisch der Stadt dem Fenster den Jahren
Akk den Tisch die Stadt das Fenster die Jahre

2. Odmiana słaba - Według odmiany słabej odmieniają się:
- prawie wszystkie rzeczowniki rodzaju żeńskiego z wyjątkiem około 30 podlegających odmianie mocnej, między innymi: die Mutter, die Tochter, die Stadt, die Hand itd.
- rzeczowniki rodzaju męskiego kończące się na -e
- rzeczowniki rodzaju męskiego pochodzenia obcego o akcentowanych sylabach końcowych (najczęściej z końcówkami -ent, -ant, -at, -ist)

Odmiana słaba rzeczowników:

M F N PL
N der Student die Lampe - die Studenten
G des Studenten der Lampe - der Studenten
D dem Studenten der Lampe - den Studenten
Akk den Studenten die Lampe - die Studenten

Czasownik


Czasownik jest częscią mowy określającą czynność lub stan. Czasowniki odmieniają się przez osoby, liczby, czasy, tryby, strony. W j. niemieckim czasowniki występują samodzielne lub jako złożone.

Czasowniki z końcówką -en to bezokolicziki tzn. robić, piasć, spać itd
np. schlafen, gehen, kochen, singen usw.

Chcąc odmienić czasownik przez osoby trzeba odciąć końcówkę od tematu i dodać odpowiednie dla konkkretnej osoby końcówki np:
machen (robić)= mach|-en
Liczba pojedyna

ich mach+e
du mach+st
er/sie/es mach+t

Liczba mnoga

wir mach+en
ihr mach+t
sie/Sie mach+en

W języku niemieckim nie można opuścić zaimka osobowego przed czasownikiem (ich lese - czytam, wir arbeiten - pracujemy). Zaimek osobowy Sie jest formą grzecznościową i oznacza: Pan, Pani, Państwo, Panowie

Czasowniki, których temat kończy się na -t, -d oraz na grupy spółgłoskowe, w których ostatnią głoską jest -m, -n otrzymują w 2 i 3 osobie liczby pojedynczej oraz w 2 osobie liczby mnogiej końcówki rozszerzone o głoskę e-.

L. poj L. mnog
ich arbeite wir arbeiten
du arbeitest ihr arbeitet
er/sie/es arbeitet         sie/Sie arbeiten



Achtung Baustelle

Przymiotnik


Przymiotniki oznaczają, własiwosci osób lub rzeczy.Przymiotniki odmieniają sie prrzez rodzaje, liczby, przypadki i do tego stopniują się.
Przymitnik w zadniu może być:
- przydawką np: das dicke Buch, die lange Straße, ein kleines Kind usw.
- orzecznikiem np: die Stadt ist groß, das Kleid ist schön usw.





Achtung Baustelle
Burmistrz KJN Taz